Home » Inspiratie » Persoonlijk leiderschap » Impostor syndrome – Oog in oog met het impostor monster
impostor syndrome

Impostor syndrome – Oog in oog met het impostor monster

door | 9 jun, 2020 | Persoonlijk leiderschap, Zelfkennis

Impostor syndrome, een persoonlijk verhaal

De immer parate innerlijke criticus

Alsof ik een heuse black-out had! Dat is hoe het voelde toen ik begon met het schrijven van mijn allereerste blog. Uren gingen voorbij zonder dat er ook maar één woord uit mijn toetsenbord vloeide. Minutenlang zat ik te staren naar die dreigende flikkerende cursor op het witte scherm. Nee, dit was geen writer’s block… Want ik ben helemaal geen schrijver, toch?

Aha, daar was ie weer, mijn immer parate innerlijke criticus. De ene negatieve gedachte na de andere raasde door mijn hoofd.

“Pfff, wat heb jij nu te vertellen dat nog niet verteld werd?”, “waarom zou jij belangrijk genoeg zijn om je schrijfsels los te laten op de wereld?”, “waarom zou jij een plaats verdienen op de social media bühne tussen al die ervaren bloggers?”

Om de dreigende cursor te ontlopen klapte ik geïrriteerd mijn laptop dicht en dook ik met m’n neus in een stapel exotische kookboeken. Nooit eerder zocht ik met zoveel enthousiasme een spannend recept uit om ’s avonds vol liefde voor te schotelen aan mijn vriend. Achter mijn keukenschort voelde ik mij zo verdomd goed en veilig. Hoe spannender het recept, hoe meer ik me compleet kon focussen op het zorgvuldig snijden van alle ingrediënten, het perfect doseren van kruiden en specerijen en het mindful roeren in de potten. En vooral, hoe minder ik moest denken aan die dreigende flikkerende cursor. Ik zat in een emotionele rollercoaster waar ik de rol van zelfverklaarde “wanna be” blogger met grote opluchting inruilde voor die van herboren keukenprinses.

Een herkenbaar patroon

Dit gevoel was niet nieuw. En de dreigende flikkerende cursor toonde zich eerder al in verschillende vormen, zelfs toen ik nog een kind was. Zo stond ik als communicant in spe vooraan in de kerk klaar om een voorbeeldig ingestudeerde tekst voor te dragen. Maar bij de aanblik van de opengesperde ogen van de tientallen toeschouwers sloeg de verstomming toe en met verstek gevende stembanden gaf ik mijn plaats vol schaamte af aan een klasgenootje.

Tijdens mijn loopbaan manifesteerde het zich loeihard toen ik gepromoveerd werd tot hr manager met overkoepelende Europese verantwoordelijkheid. Bijna twee jaar lang worstelde ik mij dapper maar vol spanning door de meedogenloze arena van de tweewekelijkse managementmeeting met mijn “alfa man” collega executives. No way dat ik, de selfmade hr-professional en vrouw nota bene, die rol kreeg omwille van mijn talenten. Dit was puur geluk…

Impostor syndrome, een veel voorkomend fenomeen

Wat ook mij af en toe overvalt is niet zomaar een gevoel maar een heus fenomeen namelijk het impostor phenomenon, beter bekend als het impostor syndrome of vrij vertaald het oplichterssyndroom.
Het impostor phenomenon werd in 1978 voor het eerst geïdentificeerd door psychologen Pauline Rose Clance en Suzanne Imes en beschreven als het idee dat je je prestaties of successen enkel te danken hebt aan geluk, en niet aan je talenten of bekwaamheid. Je leeft constant met de idee dat je elk moment door de mand kunt vallen. Aanvankelijk werd gedacht dat het enkel vrouwen trof maar later onderzoek heeft aangetoond dat zowel mannen als vrouwen impostor syndrome ervaren en dat maar liefst 70% van ons* ooit oog in oog komt te staan met het “impostor monster” zoals ik het graag noem. (*cijfers USA)

Hoe ontstaat impostor syndrome?

Over hoe impostor syndrome precies ontstaat bestaan er verschillende visies. Sommige experts denken dat het te maken heeft met persoonlijkheidskenmerken zoals angst of neuroticisme terwijl anderen zich eerder richten op opvoeding, culturele verwachtingspatronen of institutionele discriminatie. Het oplichterssyndroom is echter niet te verwarren met faalangst. Het is niet dat je denkt iets niet te kunnen maar eerder dat je iets kreeg wat je niet verdient. Wat wel zeker is, is dat het een nefaste impact kan hebben op je fysieke en mentale gezondheid en zelfs op je carrière. Want hoewel dit geen “syndroom” is in strikt medische zin, is het zich continu angstig voelen om “ontdekt” te worden een niet te onderschatten aanhoudende stresservaring.

Hoe ga je om met imposter syndrome?

Hoewel het misschien niet mogelijk is om impostor syndrome helemaal uit te roeien, zijn er toch manieren om er mee om te gaan en aan het “impostor monster” het hoofd te bieden als het zich aan je toont. Met deze tips kan je alvast aan de slag:

Praat erover. Weten dat het gevoel dat je hebt een naam heeft en vooral beseffen dat je niet de enige bent die het ervaart kan enorm bevrijdend werken. Laat het echter niet bij praten alleen want impostor syndrome gaat niet vanzelf weg. Gek genoeg gaat het ook niet weg als je meer succes hebt want uit onderzoek blijkt dat hoe meer succes je hebt, hoe erger het wordt. Dus blijf er niet mee zitten, maar doe er wat aan!

Probeer te achterhalen wat de oorzaak is. Door de oorzaak te vinden kun je de manier waarop je over jezelf denkt positief ombuigen. Dit verzacht de emoties van schaamte en angst die gepaard gaan met impostor syndrome. Zo zijn bepaalde mensen bijzonder kwetsbaar voor het syndroom:

  • Perfectionisten: perfectionisme is in z’n beste vorm een gezonde drive om uit te blinken maar doseren is de boodschap! Haal enkel het onderste uit de kan wanneer het er echt toe doet. Je hoeft je echt niet in alles 100% of meer te geven. En vooral: laat jezelf toe om af en toe een fout te maken. De engelse uitdrukking “to fail forward” zegt het zo mooi. Falen is helemaal ok, zolang je eruit leert en groeit.
  • “Buitenbeentjes”: ben je ergens nieuw opgestart, ben je een expat, junior of senior, vrouw in een overwegend mannelijke omgeving, persoon met een andere huidskleur of een beperking, dan is de kans groot dat je het gevoel hebt er niet bij te horen op school of op het werk. Besef dat dit perfect normaal is en dat het onzeker gevoel dat je daarbij ervaart geen blijk is van jouw eigen onvermogen maar gewoon bij de situatie hoort.
  • Mensen die in hun kindertijd negatieve ervaringen hebben gehad met succes, bijvoorbeeld mensen met zeer kritische ouders.

Herprogrammeer je gedachten. Start je een nieuwe baan of project, denk dan niet vanzelf dat men erachter zal komen dat je geen idee hebt wat je aan het doen hebt maar zeg tegen jezelf dat iedere beginner zich meestal niet op z’n gemak voelt. Troost jezelf met de gedachte dat je slim genoeg bent om je in te werken en op cruise snelheid te komen als de tijd rijp is.

Gevoelens zijn geen feiten. Het overkomt ons allemaal wel eens dat we ons niet zo slim voelen. Je dom voelen betekent niet dat je het ook bent! Wees mild voor jezelf. Sta jezelf toe om fouten te maken en werp jezelf geen stenen toe maar leer eruit. Wees ook niet te beroerd om hulp te vragen. Ook jij kan het, net als iedereen, soms even niet meer weten.

Beloon jezelf. Doorbreek de cyclus van het voortdurend zoeken naar bevestiging buiten jezelf en leer jezelf te appreciëren en te belonen. Vier je successen!

En last but not least: laat je coachen 😉

Herken je jezelf of toch niet helemaal? Doe deze (engelstalige) test en kijk in welk mate jij kenmerken vertoont van het oplichterssyndroom.

Ook zeker het bekijken waard is deze bijzonder ontwapenende TED talk over impostor syndrome. Love the guy!

 

Bron: geïnspireerd op de inzichten van Dr. Valerie Young, internationaal erkend expert op het gebied van impostor syndrome

G(r)o(w) with the flow!

Als life en loopbaancoach begeleid ik cliënten met succes naar duurzame verandering en groei.

In mijn blog deel ik graag persoonlijke verhalen of inspirerende artikelen en vind je tips & tricks die je kunnen helpen om je flow te vinden.

Gerelateerde artikelen

0 Reacties

Verzend een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Tweet
Share
Share
Pin